Pa, gaan we eens samen op reis met de Vespa?
Een eenvoudige vraag, een relatief snel positief antwoord met wat vertraging op de lijn en dan… brak de emotionele hel los, die een hemel bleek te zijn.
Het moet zowat februari 2024 zijn geweest toen het startschot werd gegeven. Toegegeven, ik aarzelde wat, maar met het doel van de reis werd ik onverwacht in een rollercoaster gebracht die vandaag nog op die sporen verder davert.
Het project, genoegzaam bekend: vader en zoon doen de vluchtroute van vader/grootvader uit de meidagen van 1940 over, met de Vespa als bindmiddel. Meer dan aardig gelukt, maar wat heeft het losgemaakt?
Naast de nabeschouwingen op www.14velos.be wil ik afsluiten, op vraag van. Een ijdele en normale vraag, maar kan ik dat eigenlijk? Wil ik dat wel?
De tocht heeft op divers, onverwacht terrein weerklank gevonden. Het was nooit de bedoeling, maar het is er druppelsgewijs van gekomen. En ook blij dat er veel reactie is gekomen. De reactie van ‘knap initiatief’ zou alles vlug overstijgen tot op het moment dat zovelen in hun eigen familiegeschiedenis gingen graven. In bescheidenheid gezegd, doordatmijn zoon en ik de tocht hebben ondernomen en doordat de verwerking via www.14velos.beer was, zijn dingen meer beginnen losgekomen. En dat is mooi, heel mooi, mede omdat het niet op de plank lag.
Het beeld dat voor mij daar symbolisch voor stond, gebeurde al tijdens de reis. Toen ik voor de zoveelste keer aan een groepje Fransen onderweg over de tocht vertelde en dieper inging op het legendarische verhaal en vooral de angsten en onzekerheden die de veertien piepjonge snaken in 1940 hadden beleefd, staat vandaag nog dat beeld voor mijn ogen. Het beeld van een man in een groepje luisteraars die niets zei, gewoon geen woord uitbrak, maar vanwaar ik over zijn wangen tergend traag tranen zag schuiven… Onnodig te zeggen dat onze beleving indruk heeft gemaakt. Neen, dingen naar boven heeft gebracht.
En eenmaal als de site was gepubliceerd en vele reacties via het contactformulier dat er soortgelijke verhalen in de families van de schrijvers zich hebben voorgedaan, was een tweede hefboom.
Toen kwam via dit kanaal het verhaal van de familie van Bart Vangheluwe, een lezer uit Lichtervelde, van www.14velos.be . Ik kwam op zijn vraag in contact met hem. Het werd een warm en bijzonder interessant contract.
Hetzelfde concept: zich per fiets in Frankrijk melden bij de Belgische strijdkrachten, maar snel verzeild in een vlucht op leven en dood. Zijn vader en oom kozen in de meidagen van 1940, in tegenstelling tot de veertien, de verkeerde regio, eerder noordelijk en nabij de kustwar Duinkerke voor de Duisters lag te blinken. Daardoor geraakten ze veel sneller dan voorzien in het oorlogsgeweld met fysiek contact met de oprukkende Duisters. Er viel zelfs een slachtoffer te betreuren.
Voor mij staan deze twee getuigenissen symbool dat ik tot op vandaag nog in nasleep van wat mijn vader, mijn oom en zijn vrienden hebben meegemaakt. Maar ook voor zoveel anderen.
Ik heb geleerd dat deze periode in onze Vlaamse geschiedenis wat is verloren gegaan. Niet in het minst door de doelgroep zelf, die niet wist om te gaan met de opgelopen trauma’s. Maar ook is er nauwelijks kennis van deze eerste oorlogsmaanden. Misschien brengt www.14velos.be postuum deze periode weer tot leven en geeft het daardoor respect voor de zoveel jonge mensen in die vreselijke oorlog. Vooral voor de vele mensen die vanuit hun familie niet beseft hebben wat deze oorlogsdagen hebben teweeg gebracht.
Daar zit ik vandaag nog mee. Ik verwacht dat ik er niet meteen uit geraak, maar dat is niet erg. In tegendeel, ik wil er meer over weten en ben blij dat onze reis van 2024 daarvoor een startschot was. Om maar te zwijgen van de soortgelijke ervaringen in de huidige oorlogen en nu wordt het intriest…
Neen, initieel ‘Pa, gaan we eens samen op reis met de Vespa’, heeft de intimiteit van het reisje overstegen. Dat is zeker jammer. Hoewel vader en zoon de reis in die intimiteit hebben afgewerkt, bleef het daar niet bij. We werden overspoeld.
Anderzijds hebben we , zonder het ooit te denken, een historische spiegel voor anderen voorgehouden. En dat is mooi, dat het verhaal de verwerking van wat zo diep bij zovelen in de grond zit gebeiteld, naar boven kon brengen. Want de generatie die het beleefde, snoerde zichzelf de mond door de opgelopen trauma’s. Nakomelingen hebben het nooit begrepen.
Afsluiten? Neen, dus! Uitgerekend bij dit schrijven, valt een lezersbrief via het contactformulier in de virtuele bus, waar een bekend Vlaams jeugdauteur iets met dit verhaal wil. Neen, afsluiten kan niet.
Wil je er meer van begrijpen? Bezoek dan 14velos.be en neem je tijd
