Ik herinner me, zeker meer dan 10 jaar gelden, dat een middelbare school in de streek de pers haalde dat iedereen een iPad had om de schooldag door te brengen. Een leerinstrument voor elk vak. We kijken er vandaag niet meer van op, hoewel…
Er is inderdaad, zoals bij zoveel, ondertussen wat beweging geweest in de brede implementatie van ICT. Zie beweging hier wat letterlijk: het gaat om de fameuze slingerbeweging die dan opdoemt. Na vele studies de laatste twee decennia deinde de ICT-oceaan heen en weer. Wat toen hot was, is nu aardig tegenstrijdig.
Bij vernieuwing, beslissingsdurf en even out of the box-denken, is Scandinavië sinds jaar en dag toonaangevend. Zij passen al toe, als wij nog maar in ogenschouw nemen. Een mooi voorbeeld ter illustratie zijn de innovaties van Volvo.
Begin jaren ’70 was Volvo de eerste met een bumper in kunststof, kort daarop waren ze de eersten met de driepuntsgordel, vervolgens verschenen ze alweer als eersten om airbags te integreren en vorig jaar liep alweer als eerste autobedrijf de laatste dieselwagen van de Volvoband. Ze kijken vooruit en durven als eersten beslissen.
Zo waren ze ginder in het noorden al een tijdje verrassend om als eersten smartphones uit het klaslokaal te weren, bij uitbreiding ICT wat te temperen. Wij volgen schoorvoetend vanaf dit schooljaar en/of komend schooljaar. Er is inderdaad bij ons volop beweging wie nu wel of wie nu niet de smartphone op school bij de hand mag hebben of wie het ding aan de schoolpoort moet afgeven.
Al enkele jaren spreekt het management van grote bedrijven zich uit niet eindeloos ter beschikking te zijn om mails te bekijken en telefoons op te nemen. Na bepaalde uren als de werkdag al lang voorbij is, wordt een stop ingevoerd. Of bepaalde afbakening tijdens het weekend, is het voor een beter en een gezonder evenwicht werk tegenover vrije tijd. Het is dus goed om op dat moment je van de ICT-wereld af te sluiten. Bedrijven doen dat niet (steeds) om het pure welzijn van haar werknemers: ze stellen gewoon vast dat werknemers te vaak ziek of afwezig uitvallen als het evenwicht tussen arbeid en vrijetijd zwaar uit balans is. Dan kost het geld en energie om personeel te vinden om de overspannen werknemers te vervangen. En elke gezonddenkende mens voelt aan dat te veel en te vaak ter beschikking moeten zijn, niet goed is voor de innerlijke gezondheid.
Ook de onderwijsbranche is mee, hoewel…
Toen ik op woensdagnamiddag mijn kleinzoon met de auto naar Gent moest brengen, zette ik op een bepaald moment grote ogen op. Sterker, ergernis vulde mijn gedachten.
Hij is een eerstejaars in het secundair, een nieuwe wereld dus. Tijdens de heenrit van de kust naar Gent, rond halftwee, vroeg ik hem of hij nog taken voor school had. Ik gebruikte uit gewoonte de oubollige zin: ‘Heb je nog huiswerk? Deze slechte gedachte deed vermoeden dat ik die grote kleine knaap van 12 jaar – hij meet een meter tachtig! – als een jongetje van het basisonderwijs beschouwde. Ik bracht mezelf snel terug bij de realiteit van zijn jeugdig leven en had het over plannen en studeren. Hij stelde me gerust dat alles was in orde, hij was goed op de hoogte, had alles nog bij het verlaten van het klaslokaal gecheckt. We vervolgden onbekommerd onze weg.
Na de gitaarles in Gent, reden we naar het westen terug. Ik wist dat na de rit, een halfuur later dan de geschatte aankomsttijd, de voetbaltraining wachtte. Allemaal geen probleem: de knaap had alles goed vooraf bestudeerd. Zorgeloos voetballen en morgen terug naar school. Ik maakte een bemoedigende opmerking dat hij voorbeeldig omging met zijn schoolwerk en wat hij in zijn vrije tijd deed.
Wat u ook in de marge moet weten, is dat deze jongeling nog maar pas een smartphone heeft. De Plechtige-Communie-vreugde schonk dat hebbeding. Een broodnodig instrument om te volgen wat de leraars in het secundair als werk opgeven, een moderne schoolagenda is zo’n telefoon eigenlijk. Niets dan voordelen: je hebt het altijd bij de hand.
Nog wat keuvelend onderweg bekeek hij nog eens zijn blinkende gsm. Plots, leek hij onrustig bij het bekijken van zijn mobieltje, ik hoorde een bekommerde zucht. Ik vroeg wat er scheelde. Hij had vijf minuten eerder een extra taak via Smartschool gekregen… en ondertussen draaide het omstreeks halfvijf. Die zorgeloze voetbaltraining zou plots druk krijgen. Bij thuiskomst van de voetbaltraining nog snel een boterham tussen de kiezen en met half rode wangen aan de slag om die extra taak tegen ‘s anderendaags klaar te hebben.
Ik schoot wat figuurlijk uit mijn krammen welke onverantwoorde leraar dat eigenlijk was. Is deze mislukkeling niet mee waarmee we in de maatschappij worstelen? Heeft die man nooit gehoord van de druk die deze o zo handige ICT-middelen kunnen opleveren? Deze ondoordachte leraar en zijn even ondoordachte collega’s gaan er simpelweg van uit dat leerlingen voortdurend online moeten zijn om dan ’s anderendaags nog snel een toets af te nemen, gewoon niet beseffend dat ze deontologische fouten maken.
Realiseert deze groep mensen niet wat ze aan het kweken zijn? Beseffen ze niet dat deze jonge mensen straks als dertigers of veertigers sneller uitgeblust zullen zijn als iedereen op die manier met ICT omgaat. Een zo mooi middel, dat vanaf het begin verkeerd wordt gebruikt. Niet alleen blijkbaar door de jongeren, zoals dat zo vaak wordt gezien.
En diezelfde leraars zie ik zo in mijn verbeelding in de leraarskamer het hebben over het onderwerp dat de jeugd te veel met de gsm bezig is. Zijn zij niet medeverantwoordelijk en stimuleren ze dat alles ondoordacht? Of is deze school niet te smart?
En die Zweden, hadden al veel eerder door hoe de smartphone verkeerde gewoontes kan genereren en hebben het ding al een flinke tijd het klaslokaal uit gegooid. Wij volgen, maar sommige leraars hebben niet door dat het probleem deels bij hen ligt als ze bij hun gewoontevorming blijven. Verander maar eens iets in die sector… het heeft zijn tijd nodig…
Afbeelding ©Smartschool.be