Iedereen kent ze wel, de “gruwelijke” beelden op de, in België tegenwoordig merkenloze, pakjes sigaretten die mensen moeten tegenhouden te beginnen per roken.
Ten eerste zien jongeren, die hun eerste pakje sigaretten kopen deze beelden pas na de aankoop, omdat wanneer ze het pakje wegsteken (hopelijk) op het vaalgroene pakje hun blik getrokken wordt naar de enige afbeelding, en is dat eigenlijk te laat. Ten tweede zijn de afbeeldingen, behalve misschien die van tongkanker waarop men echt een tumor ziet, te soft om ook maar iemand af te schrikken ooit te roken.
Neem het aan van iemand die al bijna 34 jaar rookt en binnen afzienbare tijd sterft door longkanker.
De afbeeldingen die men gebruikt op de Europese tabaksverpakkingen, zijn hetzelfde in elke lidstaat, wat ook de wetgeving is inzake neutrale verpakkingen. Deze afbeeldingen zijn, om het zacht uit de drukken, veel te soft. Niemand kan deze duidelijk geënsceneerde afbeeldingen ernstig nemen.
Een pop, die met een bleek gezicht en met het lichaam tegen de radiator in de armen van een vrouw ligt om te waarschuwen voor een beroerte of “ernstige handicap”? Een man die op zijn hand bijt om te waarschuwen voor impotentie? Een dikke nul op tien voor het reclamebureau!
Er zijn creatieve manieren om impotentie weer te geven, als men echt geen expliciete beelden van een slappe penis wil gebruiken, ook al is het doelpubliek ouder dan 18 jaar en zou dat dus wettelijk zeker geen bezwaar mogen zijn, in welke lidstaat ook, maar men gebruikt ze niet.
We zien een man, die zit na te denken op een hoek van het bed waarin een vrouw naar , neem ik aan, televisie zit te kijken. De man die op zijn hand bijt is ook een van de beelden. En dan is er mijn favoriet: het beeld van een bekken met een gat gebrand of geschoten waar de schaamstreek (wat voor een woord ook alweer!) hoort te zitten. En dan het prentje gebaseerd op een gekende pose in de moderne dans, een man die in foetushouding, lekker genesteld op het volledige bed, een tukje ligt te doen. Wie denkt daaraan als hij aan impotentie denkt? Terwijl het toch iets is wat heel wat mannen zou moeten afschrikken, niet in het minst de stoere macho’s die het zich nog durven te permitteren te roken in deze steeds rookvrijere samenleving.
Blijkbaar is de boodschap zo ernstig dat men vier verschillende beelden gebruikt, maar niet ernstig genoeg om ook maar te zinspelen op het effect van impotentie, namelijk een slappe, verschrompelde penis.
Hoe ernstig moeten we die boodschap dan nemen? Wie rookt is vele nachten slapeloos en piekert tot een gat in de nacht? Tabak schiet uw kruis naar de verdoemenis zoals tot nu toe enkel videogames dat konden verbeelden? De afbeeldingen werken niet omdat ze niet realistisch zijn…
Zelfs de beelden van mensen in het ziekenhuis of zelfs opgebaard in een kist zien er zo artificieel uit dat niemand ze ernstig neemt. Zeker een verslaafde roker niet.
Toon die verschrompelde penis, toon die zieke long, toon iemand die met rood hoofd bloed zit op te hoesten, iemand die letterlijk bloed uit neus en mond laat stromen tijdens het nemen van de biopsie van een longtumor via een toestel in de neus… Maar doe niet alsof de huidige generatie van afbeeldingen iemand van het roken afhoudt, laat staan zou tegenhouden te beginnen roken. Ik kan het weten. Ik heb ze jaren weggelachen en nu zit ik met een levensverwachting van hooguit enkele jaren en een buisje in mijn keel om te ademen deze tekst te schrijven. Ik heb al twee prentjes van mijn rokersbingo die ik mag aankruisen, nu dat bijten op de hand nog, of de as in de vorm van een foetus die waarschuwt voor onvruchtbaarheid (wat ik niet echt een ongemak zou vinden, maar soit, elk zijn keuze…)
Als men aan preventie wil doen moet men preventie ernstig nemen. Moet men de roker ernstig nemen. En die schrik je niet al met een man die op zijn hand bijt of een pop die ligt te sterven. Die schrik je alleen af met het gruwelijkste der gruwelen dat een roker kan meemaken. Uit ervaring kan ik er genoeg opnoemen die hun doel misschien wel zouden bereiken.
PS: Wie denkt dat de auteur naast de vijf tumoren in zijn lijf en het buisje in zijn keel ook nog impotent is mag dat gerust denken. Als ik daarmee één iemand van het roken afhoud dat is het mij dat waanbeeld waar. Denken staat vrij 😎
