Bij de oprichting van Belgie hadden enkel rijken stemrecht. In verschillende stappen gingen we naar algemene enkelvoudige stemplicht, mannen én vrouwen en vanaf 18 jaar. Voor elk stapje heeft iemand zich geweerd om het te verkrijgen, zij het uit electoraal belang, zij het uit algemeen belang en in functie van een gelijkheidsbeginsel onder alle burgers ongeacht het geslacht. Iemand vond het echter nodig en de moeite om zich ervoor in te zetten.
Gisteren, op zondag 13 oktober 2024 vonden in Vlaanderen de eerste verkiezingen plaats waar deze stemplicht vervangen was door stemrecht. De opkomstplicht verviel dus. En hoe!
Mijn eigen woonplaats Eeklo schiet de hoofdvogel af, slechts 53,7% daagde op om zijn stemrecht te gebruiken. En eerlijkgezegd, ik vind het beschamend. We staan in onderstaande grafiek van “De (niet langer financieel en economische) Tijd” ergens desolaat alleen in de onderste regionen.
Om wat context te geven, ik ben “nen aangespoelden” zoals ze dat wel eens noemen. Maar ondertussen woon ik er om en bij 20 jaar. Ik ben op en af wat betrokken geweest bij verenigingen, kom wel eens buiten en kan me dus wel een beetje een beeld vormen. Eén kenmerk van de Eeklonaars (niemand hoeft zich persoonlijk aangesproken te voelen) is dat ze gemakkelijk klagen. Dat er nooit iets te doen is, en als er wel wat te doen is dan staat Facebook vol met klachten van het lawaai en de verkeershinder. Het zijn vaak dezelfde mensen die je op evenementen tegen het lijf loopt. Maar zelden de klagers blijkbaar.
Net omdat er van nature makkelijk geklaagd wordt had ik een monsteropkomst verwacht, als je niet tevreden bent kan je immers maar 1 keer om de 6 jaar het verschil maken en dat is met de verkiezingen. Ik vermoed echter dat de toetsenbordridders liever achter hun scherm blijven en de komende 6 jaar zullen volharden in hun klaagzang. Wat mij althans een beetje hypocriet lijkt.
Persoonlijk vind ik dit een heel jammere evolutie, ook al omdat je je op deze manier de vraag kan stellen hoe representatief de uitslag nog is. (Ik spreek me hierbij ook niet uit over de uitslag zelf, maar over de maatschappelijke evolutie die we zien) In dit geval hollen wij, als burgers, zelf de democratie uit. Ik hoop dat we onze kinderen blijven leren dat stemmen nut heeft want we zouden wel eens kunnen afstevenen of situaties waar bepaalde groepen zich uitgesloten of niet vertegenwoordigd voelen doordat ze eigenlijk laks omgaan met hun stemrecht. Ik verwijs hierbij naar de eerste alinea, groepen die zich niet vertegenwoordigd voelden hebben ooit gestreden voor dat stemrecht.
Een andere kant van het verhaal kan zijn: is het nog wel allemaal van deze tijd? Stembureaus met potloden, bijzitters, menselijke tellers, … ? Zelfs de stembureaus met stemcomputers hebben een bureau met pakweg 7 mensen nodig om alles rond te krijgen. Nog buiten de kosten die gemeenten hebben om de stembusgang te organiseren en daarna al het bijhorende materiaal jaren te stockeren tot de volgende kieskoorts zich aandient. We versassen al ons geld op een veilige manier via talrijke bankapps, doen volledig digitale belastingsaangiftes, kunnen al onze medische tussenkomst online raadplegen, maar de overheid zou er niet in slagen om een digitaal stemproces op poten te zetten waar mensen tussen het scrollen door eenvoudig hun stem kunnen uitbrengen via hun smartphone? Ik weet het niet, we zijn toch 2024 hé?
En voor nu? Afwachten tot de afwezigen beginnen te klagen zeker?
Uitsmijter: in de eventsector zouden we hiervoor een no-show enquête doen, want met een showrate van onder 60 procent moet je toch uitvogelen waar het probleem zit? Want laat ons eerlijk zijn, er is wel degelijk een probleem met deze opkomst.
